Uczeń ze spektrum autyzmu, nauczyciel i pozostali uczniowie, będą musieli stawić czoła wielu wyzwaniom jakie stawia włączenie ucznia z autyzmem w środowisko szkoły ogólnodostępnej .The Organization for Autism Research (OAR) oferuje następujący plan sześciu kroków dla nauczycieli ujęty w kompleksowym przewodniku o nazwie: “Przewodnik wychowawcy po Zespole Aspergera” . Przewodnik ten powstał po to aby wesprzeć dziecko ze spektrum w szkole, w procesie edukacji w szkole ogólnodostępnej. Jeżeli jesteś rodzicem dziecka ze spektrum, podziel się tymi informacjami z nauczycielami swojego dziecka.
Krok 1: Dokształcaj się! Dokształcaj się! … I Jeszcze raz dokształcaj się w temacie autyzmu!
Autyzm to spektrum wielu różnych zachowań. Nie ma dwóch podobnych dzieci ze spektrum. Zdobywanie informacji o autyzmie i jego charakterystyce pomoże Ci sprawnie radzić sobie z czekającymi Cię wyzwaniami. Oto kilka przydatnych wskazówek, które mogą pomóć w codziennym życiu w szkole.
“Czas dla autyzmu." "Czas Autyzm" oznacza "dwa razy więcej czasu, o połowę mniej zrobione ." Większość uczniów z autyzmem potrzebuje więcej czasu na wykonanie zadania, zebranie materiałów oraz na przejście z jednego zadania do drugiego.
Zarządzanie otoczeniem ucznia. Każda zmiana w otoczeniu ucznia z autyzmem może zwiększyć poziom niepokoju, wywołać trudne zachowania czy agresję. Staraj się zapewnić spójność wydarzeń z harmonogramem dnia i unikać gwałtownych zmian. Uprzedzaj ucznia o niespodziewanych zmianach możliwie jak najwcześniej. Warto stworzyć wizualny harmonogram dnia ( linia czasu), który obejmie codzienne zajęcia ucznia ze spektrum. Fragmenty codziennego harmonogramu zajęć i działań powinny być monitorowane i restrukturyzowane, w zależności od potrzeb i dokonanych zmian.
Upraszczanie języka. Utrzymuj prosty i zwięzły język komunikacji, mów powoli i w odpowiednim tempie. Uczniowie z autyzmem mają trudności z czytaniem "między wierszami”, zrozumieniem abstrakcyjnych pojęć takich jak sarkazm, interpretowaniem mimiki czy precyzowaniem uczuć zarówno swoich jak i innych osób. Bądź jasny i precyzyjny przy udzielaniu instrukcji.
Zarządzanie zmianą planów. Upewnij się, że uczeń z autyzmem rozumie, że czasem planowane działania mogą być zmienione, odwołane lub przełożone. `Jest to bardzo ważne, a niezrozumienie tej zależności jest powodem wielu konfliktów, nieporozumień i nasilających się trudnych zachowań.
Obdarzanie ucznia pochwałami. Zawsze spróbuj znaleźć okazję, aby pochwalić ucznia za dobrze wykonaną pracę czy zachowanie. Chwal ucznia również za to, że podjął próbę wykonania jakiegoś zadania! Próba jest częścią sukcesu. Bądź precyzyjny w swoich pochwałach, aby uczeń wiedział dokładnie za co go chwalisz. Nie wyrażaj swojej dezaprobaty, jeżeli uczeń nie podjął próby lub niepoprawnie wykonał zadanie.
Krok 2: Rodzice są dla Ciebie najważniejszym źródłem informacji o dziecku!
Rodzice ucznia z autyzmem są Twoim najlepszym źródłem informacji na temat dziecka; mogą oni dostarczać Ci informacji o zachowaniu dziecka i codziennych czynnościach. Najlepiej byłoby, gdyby spotkania z rodzicami rozpoczęły się przed rozpoczęciem roku szkolnego. Ważne jest, aby ustalić wzajemny tryb pracy i ustalić plan regularnych spotkań w ciągu roku szkolnego. Warto również zaprowadzić dzienniczek komunikacji z rodzicami, w który zapewni codzienną wymianę informacji.
Krok 3: Przygotuj miejsce pracy dziecka.
Dowiedziawszy się o specyficznych wrażliwych i indywidualnych cechach swojego ucznia z autyzmem, posiadasz informacje potrzebne do zorganizowania sali, w której dziecko będzie się uczyć. Odpowiednie przygotowanie sali jest kluczowe aby dziecko ze spektrum czuło się w niej komfortowo. Powinieneś zawsze wziąć to pod uwagę.
Krok 4: Przygotuj innych uczniów, promuj i wyznaczaj cele społeczne dla uczniów z autyzmem i ich rówieśników.
Dzieci z autyzmem mają wiele trudności w relacjach z innymi osobami ( należą one do triady zaburzeń w autyzmie), które sprawiają, że jest im niezwykle trudno nawiązać przyjaźnie. Jednak przy odpowiedniej pomocy, mogą współpracować z rówieśnikami i nawiązać relacje wzajemnie przyjemne i trwałe. Często zapominamy, że wspieranie relacji z rówieśnikami jest bardzo istotną częścią pracy z dzieckiem ze spektrum w szkole. Zbyt często skupiamy się wyłącznie na osiągnięciach akademickich a pomijamy te związane z relacjami. Aby ułatwić osobom z autyzmem funkcjonowanie w społeczeństwie musimy ich nauczyć jak radzi sobie z relacjami z innymi osobami. Działania polegające na wspieraniu relacji rówieśniczych, zapobieganie złośliwości, prowokacji, dyskryminacji czy agresji w stosunku do uczniów z autyzmem powinno być jednym z głównych celów nauczania. Możesz go osiągnąć poprzez odpowiednią edukację rówieśników z klasy. Jedną z taktyk może być również stworzenie “kręgu przyjaciół", grupy odpowiedzialnych rówieśników, którzy będę się opiekować uczniem z autyzmem. Wybierz uczniów wrażliwych, empatycznych, którzy będą potrafili stworzyć odpowiedni model zachowań społecznych i ochronić ucznia ze spektrum przed dokuczaniem lub zastraszaniem. Taktyka ta może być również wprowadzona poza szkołą. Pamiętaj, że to nauczyciel jest odpowiedzialny za stworzenie odpowiedniego środowiska dla uczniów z autyzmem. Dzieci ze spektrum mają wiele trudności więc Twoim zadaniem jest ciągła obserwacja i rozwiązywanie bieżących problemów, szukanie rozwiązań i zasięganie opinii innych specjalistów w celu rozwiązania nurtujących problemów lub radzeniu sobie z trudnymi zachowaniami. To Twoje zadanie aby stworzyć jak najlepsze warunki do nauki i interakcji społecznych dla tych uczniów. Pamiętaj, żeby obdarzać uczniów empatią, spróbuj zrozumieć z czego wynikają ich trudności, nie oceniaj staraj się pomóc zachowując godność ucznia ze spektrum.
Krok 5: Zarządzaj Trudnymi Zachowaniami.
Szkoła ogólnodostępna to środowisko niezwykle stresujące dla ucznia z autyzmem. Często banalne sytuacje akademickie i społeczne mogą wywołać trudne zachowania, napięcia i napady agresji.
Do sytuacji powodujących stres mogą należeć:
- niemożliwość przewidzenia następstwa zdarzeń,
- niezrozumienie wskazówek nauczyciela,
- interakcje z rówieśnikami,
- nieodpowiednie oświetlenie klasie,
- nadmiar bodźców dźwiękowych,
- zapach perfum, jedzenia i wiele innych…..
W przypadku wystąpienia trudnych zachować nauczyciel powinien KAŻDORAZOWO przeprowadzić obserwacje otoczenia i zdarzeń oraz dokonać analizy sytuacji, która mogłyby być przyczyną eskalacji zachowania. Pozwoli to w przyszłości uniknąć podobnego problemu.
Napady złości zwykle występują w trzech etapach o różnej długości. Uczniowie z autyzmem rzadko wskazują, że w danej sytuacji znajdują się pod wpływem stresu, często nie zdają sobie sprawy, że są już na granicy kryzysu. Mimo tego, należy stwierdzić, że żadko zdarza się, że kryzys następuje zupełnie bez uprzedzenia a sprawny obserwator będzie w stanie wychwycić i zapobiec zbliżającemu się napadowi złości. Często jest to wzorzec zachowania, który subtelnie sugeruje rychły wybuch. Zapobieganie temu poprzez zastosowanie odpowiednich metod i strategii jest najbardziej odpowiednią techniką. W przypadku trudności z oceną tego, co wywołuje trudne zachowanie i jak sobie z nim radzić, zasięgnij opinii grupy specjalistów, którzy pomogą w obserwacji i znalezieniu możliwych rozwiązań. JEST BARDZO WAŻNE ABY POMÓC UCZNIOWI PORADZIĆ SOBIE Z EMOCJAMI, NAUCZYĆ GO JAK WYRAŻAĆ SWOJE POTRZEBY I PRAGNIENIA W ODPOWIEDNI SPOSÓB. POZWOLI TO NA MODELOWANIE TRUDNYCH ZACHOWAŃ I ZAPOBIEGANIU KOLEJNYM. NIGDY NIE KARAJ DZIECKA!
6. Twoja postawa wobec osoby z autyzmem jest kluczem do skuteczności w pracy i do radzenia sobie z trudnymi zachowaniami.
Autentyczność, akceptacja, elastyczność, nastawienie to atuty nauczyciela pracującego z osobami ze spektrum. Uwierz w swojego ucznia i szanuj to, że wbrew swoim ogromnym trudnościom stara się na swój sposób. Zakładaj jego dobre intencje, wspieraj. Zwróć się do swoich przełożonych i wyraź swoją potrzebę dokształcania się w tematyce autyzmu.
Chcesz dowiedzieć się więcej o tym jak pomóc uczniowi z autyzmem w środowisku szkolnym, jak radzić sobie z trudnymi zachowaniami ? Dowiedź się więcej o szkoleniach:
“ Autyzm w szkole. Problem czy wyzwanie? Włączanie uczniów ze spektrum autyzmu w środowisko szkoły ogólnodostępnej."
oraz
“ Postawa w pracy z osobą z autyzmem. Trudne zachowania”
http://www.spectrumprogress.org/szkolenia-oferta/11-szkolenia/24-autyzm-trudne-zachowania
Źródła:
https://www.autismspeaks.org/sites/default/files/docs/school_classroom.pdf
